Για τη Θεσσαλονίκη η γαστρονομία είναι πολιτισμός. 2.300 και πλέον χρόνια ιστορίας, παράδοσης, πολιτισμού, έρχονται να συνδεθούν με μια διεθνή αναγνώριση, αυτή της ένταξης της στο Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων Γαστρονομίας της UNESCO (UCCN). Μια κληρονομιά, που με κινητήρια δύναμη τη βιωσιμότητα και την καινοτομία, μπαίνει σε ένα διεθνή διάλογο δημιουργικότητας, χωρίς αποκλεισμούς και με στόχο την ανάπτυξη στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον.
Η κληρονομιά αυτή είναι, που έχει διαμορφώσει το χαρακτήρα μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής πόλης, η οποία αναγνωρίζεται πλέον, ως ένας από τους καλύτερους γαστρονομικούς προορισμούς της Ευρώπης. Άλλωστε δεν είναι λίγες οι αναφορές και τα αφιερώματα από παγκόσμιας εμβέλειας έντυπα (The Guardian, The New York Times, BBC, Travel Planet, Discovery Channel, National Geographic) και ταξιδιωτικούς συντάκτες στη γαστρονομία της Θεσσαλονίκης.
Το πάντρεμα εθνοτήτων και πολιτισμών είναι το βασικό στοιχείο στο DNA της πόλης, που από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας της υπήρξε αστικό κέντρο και ως τέτοιο συνεχίζει να εξελίσσεται στην πορεία των αιώνων. Οθωμανοί, Εβραίοι, Αρμένιοι, Βαλκάνιοι, Μικρασιάτες, έφεραν στην πόλη τις γεύσεις, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα, τις συνταγές και τα υλικά τους, διαμορφώνοντας έτσι την τοπική κουζίνα της.
Με πληθυσμό, που ξεπερνάει το 1 εκατομμύριο, σύμφωνα με την απογραφή του 2021, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο οικονομικό, βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο στην Ελλάδα. Αποτελεί ισχυρό οικονομικό και διαμετακομιστικό κέντρο των Βαλκανίων, με σημαντικό ρόλο στο εμπόριο και τον τουρισμό.
Η Θεσσαλονίκη διαθέτει 15 Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Το κέντρο της μοιάζει με ανοιχτό μουσείο τέχνης και πολιτισμού. Από το 315 π.Χ., που κατοικήθηκε για πρώτη φορά, υπήρξε κέντρο των Ελληνιστικών χρόνων, αλλά και των Ρωμαϊκών, Βυζαντινών και Οθωμανικών Αυτοκρατοριών, γεγονός, που της προσέδωσε μια πολυπολιτισμική ταυτότητα και κουλτούρα, η οποία συνδυάστηκε ιδανικά με τις μεσογειακές ρίζες της.
Η γαστρονομική της κληρονομία, η δημιουργικότητα των σεφ και των κατοίκων της συντέλεσαν στο να δημιουργηθεί μια σύγχρονη τοπική κουζίνα με δική της ταυτότητα, πληθώρα γεύσεων, αξιοποιώντας μάλιστα τοπικά προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο, τα γαλακτοκομικά και τυροκομικά, τα φρούτα και τα λαχανικά, τα ψαρικά και το κρέας. Κάθε σημείο της πόλης, έχει να διηγηθεί και μια ιστορία συνδεδεμένη με τη γαστρονομία.
Ήδη από το 2011 το “Thessaloniki Food Festival” αποτελεί μια διοργάνωση με διεθνές ενδιαφέρον από τη γαστρονομική κοινότητα, που ακόμη καταφέρνει να φιλοξενεί πλήθος εκδηλώσεων, με πολλούς επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Η γαστρονομία αποτελεί σημαντικό κομμάτι της οικονομίας της πόλης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (2020) η Θεσσαλονίκη διαθέτει 5.637 εστιατόρια με ετήσιο κύκλο εργασιών 378εκ. ευρώ και 50.000 εργαζόμενους. Στον τομέα των τροφίμων, δηλαδή, προϊόντα αρτοποιείου, άλευρα, τυροκομικά, γάλα, κρέατα, θαλασσινά, οίνοι και άλλα προϊόντα, δραστηριοποιούνται 2.600 επιχειρήσεις, με ετήσιο κύκλο εργασιών 1δις ευρώ και 12.300 εργαζόμενους.
Επιπλέον, η Θεσσαλονίκη αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ερευνητικά και ακαδημαϊκά κέντρα της χώρας, γεγονός που συντέλεσε στην ένταξή της στο δίκτυο πόλεων γαστρονομίας της UNESCO. Συμμετέχει σε περισσότερα από 20 ευρωπαϊκά projects, αναφορικά με την τροφή και με στόχο να διερευνηθούν καινοτόμες λύσεις και καλές πρακτικές, σε συνεργασία με άλλες πόλεις, σε διεθνές επίπεδο.
Η Θεσσαλονίκη με πρωτοβουλία της διοίκησης του Δήμου της, είναι η πρώτη ελληνική πόλη, που εντάσσεται στο Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων της UNESCO. Η στρατηγική συνεργασία του Δήμου Θεσσαλονίκης, του υπουργείου Τουρισμού και της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής UNESCO είχε ως αποτέλεσμα, να κερδηθεί η σπουδαία αυτή διάκριση για την πόλη.
Στόχος μέσα από το Δίκτυο αυτό είναι,
α) η ενδυνάμωση της τουριστικής ταυτότητας της Θεσσαλονίκης ως γαστρονομικός προορισμός,
β) η ενίσχυση των συνεργασιών μεταξύ των φορέων της πόλης,
γ) η ενθάρρυνση της εξωστρέφειας της πόλης,
δ) η ενδυνάμωση της τοπικής κουζίνας και των δημιουργών της.
Η ένταξή αυτή, σηματοδοτεί ακόμη, μια νέα εποχή για τη Θεσσαλονίκη, με όρους καινοτομίας και δημιουργικότητας, στο πλαίσιο των Στόχων Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης, για την εξασφάλιση ποιοτικής διαβίωσης των κατοίκων της, αλλά και των επισκεπτών της.
